
Marina Abramović: królowa performance art
Marina Abramović jest jedną z najbardziej wpływowych i prowokacyjnych postaci w sztuce współczesnej. Znana jako “babcia performance art”, Abramović poświęciła ponad cztery dekady na badanie granic ciała i umysłu ludzkiego poprzez swoje prace. Urodzona w Belgradzie, w Jugosławii (obecnie Serbia) w 1946 roku, jej kariera to niezwykła podróż osobistej i artystycznej eksploracji, która kwestionowała konwencje i zredefiniowała pojęcie sztuki performance.
Abramović urodziła się w rodzinie naznaczonej dyscypliną i rygorem. Jej rodzice byli bohaterami wojennymi i prominentnymi członkami Partii Komunistycznej, co głęboko wpłynęło na jej wychowanie i formację. Studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Belgradzie, a później w Akademii Sztuk Pięknych w Zagrzebiu, gdzie zaczęła eksplorować sztukę performance.
Jej pierwsze prace w latach 70. już pokazywały skłonność do używania swojego ciała jako medium artystycznego. Prace takie jak “Rhythm 10” (1973), w której grała niebezpieczną grę z nożami, i “Rhythm 0” (1974), w której zapraszała publiczność do używania przedmiotów na jej ciele, ustanowiły ton jej kariery: odważne i często niebezpieczne podejście do badania interakcji między artystą a widzem.
Pod koniec lat 70. Abramović rozpoczęła znaczącą współpracę z niemieckim artystą Ulayem. Razem wynieśli sztukę performance na nowe wyżyny dzięki serii prac eksplorujących dwoistość i więź między dwojgiem ludzi. Ich relacja zarówno osobista, jak i zawodowa stała się integralną częścią ich twórczości. Jednym z ich najbardziej ikonicznych występów, “The Lovers: The Great Wall Walk” (1988), było zakończenie ich związku. W tym dziele Abramović i Ulay szli z przeciwległych końców Wielkiego Muru Chińskiego, aby spotkać się w środku, tylko po to, by rozstać się na zawsze. Ten symboliczny akt zjednoczenia i pożegnania uchwycił emocjonalną i fizyczną głębię ich współpracy.
Abramović jest być może najbardziej znana ze swojej zdolności do znoszenia bólu i niewygody w imię sztuki. Jej dzieło “The Artist is Present” (2010), wykonane w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) w Nowym Jorku, jest tego doskonałym przykładem. Przez trzy miesiące Abramović siedziała w ciszy na krześle przez wiele godzin każdego dnia, zapraszając odwiedzających, aby usiedli naprzeciwko niej i patrzyli jej w oczy. Ten prosty, ale potężny akt obecności i ludzkiego połączenia przyciągnął tysiące ludzi i ugruntował jej status jako ikony sztuki współczesnej.
Performance The Artist Is Present, 3 miesiące, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Nowy Jork, 2010.
W 2012 roku Abramović założyła Marina Abramović Institute (MAI), organizację poświęconą zachowaniu i promocji sztuki performance. MAI służy nie tylko jako archiwum jej własnej twórczości, ale także wspiera nowych artystów i projekty, które mają na celu poszerzanie granic sztuki performance. Misją MAI jest edukacja i szkolenie przyszłych pokoleń artystów, aby kontynuowali eksplorację i redefiniowanie tego medium artystycznego.
Marina Abramović pozostawiła niezatarte piętno w świecie sztuki. Jej odważne i bezkompromisowe podejście zainspirowało niezliczonych artystów i wyzwało publiczność do ponownego przemyślenia granic ludzkiej wytrzymałości i emocjonalnego połączenia. Jej prace są nadal studiowane i podziwiane, nie tylko za ich odwagę i oryginalność, ale także za zdolność do tworzenia przestrzeni do refleksji i transformacji zarówno dla niej samej, jak i dla jej odbiorców.